Beskid Niski często zapomniany i zdecydowanie rzadziej odwiedzany, może poszczycić się pięknym krajobrazem, wspaniałą architekturą i trudną historią dlatego od dawna był na naszej liście.

Góry w Beskidzie Niskim z samej nazwy nie są zaliczane do wysokich. Najwyższy szczyt Lackowa nie przekracza 1000 m n.p.m. Pasmo natomiast jest najrozleglejsze w Polsce bo rozciąga się aż na długości 160 km.
Na terenie Beskidu Niskiego przez wieki zamieszkiwał lud Łemków czyli górali karpackich. Zajmujący się głównie rolnictwem, posługujący się odmianą regionalną języka rusińskiego, do roku 1947 liczył ponad 100 tysięcy osób. Wysiedlenia Łemków na tereny obecnej Ukrainy oraz podczas akcji Wisła na zachód Polski spowodowały, iż Łemkowszczyzna prawie całkowicie się wyludniła. Liczne cerkwie zostały zniszczone, a ponad 20 wsi przestało istnieć.
Nasza wizyta na terenie Beskidu Niskiego skoncentrowała się w gminie Uście Gorlickie w powiecie gorlickim.

Wyruszyliśmy na początku września z Katowic z samego rana, mając nadzieję, że nasz mały chłopczyk przetrwa ponad 3 h trasę. Niestety na razie nie toleruje zbytnio jazdy samochodem, ale mamy nadzieję, że szybko się to zmieni.
Na trasie zatrzymujemy się w Nowym Sączu, nie odmawiając sobie wizyty w skansenie i Miasteczku Galicyjskim. Ale to na inną opowieść.
Naszym miejscem docelowym jest agroturystyka we wsi Izby, oddalona zaledwie 4 km od granicy ze Słowacją. Brak zasięgu, cisza a wokoło łąki i niewysokie góry z najwyższym szczytem Beskidu Niskiego, Lackową. Oj tego nam było potrzeba.

Co ciekawego zobaczyliśmy w Beskidzie Niskim?

Nasze podróżowanie po tym terenu rozpoczynamy od spaceru po okolicznych łąkach i pagórkach. Oprócz nas i kilku krów nie spotykamy nikogo. Jest cicho i spokojnie. Kolejne dni chcemy przeznaczamy na odkrywanie i smakowanie całej okolicy.

Cerkwie i kościoły na Szlaku Architektury Drewnianej

Szlak Architektury Drewnianej oczywiście przechodzi przez tereny Beskidu Niskiego. W regionie Uścia Gorlickiego kościoły i cerkwie drewniane są bardzo liczne więc już mamy zapewnione porządne zwiedzanie na dwa dni.
Podróżując od wsi Izby po Wysową Zdrój odwiedzamy kilka drewnianych cerkwi oraz kościołów. Miejsca są od tego roku otwarte dla turystów znacznie częściej. Dodatkowo w każdym z obiektów znajdziecie lokalnych przewodników, którzy z pasją opowiedzą nie tylko o samej budowli, ale jakże trudnej historii tego regionu i jego mieszkańcach.

Na naszej trasie odwiedziliśmy cerkwie w: Banicy, Brunarach, Czarnej, Uściu Gorlickim, Kwiatoniu i Skwirtne. Każda z nich chociaż trochę różniąca się od siebie posiada cechy wspólne jak: konstrukcja zrębowa czy ułożenie budowli w kierunku wschodnim. Budowle charakteryzują się również budową trójdzielną czyli składają się z prezbiterium (najważniejsze miejsce w świątyni, dostępne tylko dla kapłana), nawy (miejsce przeznaczone dla wiernych, początkowo tylko mężczyzn) oraz babińca (przedsionek cerkwi i wcześniej miejsce przeznaczone dla kobiet). Cerkiew z zewnątrz pokryte są spadzistymi dachami oraz hełmami.
Największe wrażenie na nas zrobiła cerkiew w Kwiatoniu. Piękna budowla z łamanymi dachami, otoczona drewnianym płotem. Wewnątrz zdobiony ikonostas oraz kolorowa polichromia pokrywająca wszystkie ściany. Po prostu bajka. Nie dziwi nas, że została wpisana na listę UNESCO wraz z cerkwią w Brunarach.
Natomiast naszym zdaniem najładniej położona cerkiew jest w miejscowości Czarne. Na niewysokim wzniesieniu budowla umiejscowiona jest w sąsiedztwie cmentarza, a na nim znajdziemy kilka nagrobków z początku XX w. miejscowych Łemków.
Mamy planach zobaczyć jeszcze wiele innych na szlaku Architektury Drewnianej.

cerkiew św. Dymitra w Czarnej

cerkiew św. Parskewy w Uściu Gorlickim

cerkiew św. Parskewy w Uściu Gorlickim

cerkiew św. Parskewii w Kwiatoniu

cerkiew św. Parskewy w Kwiatoniu

cerkiew św. Parskewy w Kwiatoniu

cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Skwirtne

cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach

cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach

cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Banicy

Cmentarze z okresu I wojny światowej

Na terenie Beskidu Niskiego spotkamy bardzo wiele starych cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej. W samym powiecie gorlickim jest ich aż 54. Na naszej trasie spotkaliśmy kilka. Są one pamiątką po mało znanej, a jakże ważnej bitwie z 1915 roku pod Gorlicami, która miała decydujący wpływ na froncie wschodnim. Wielka ofensywa dokonana była przez wojska Austro-Wegier i Niemiec a jej wynikiem było przełamanie linii obronnych Rosji. Bitwa pochłonęła ogromne straty w ludziach, około 20 tysięcy po obu stronach. Obecnie cmentarze są na trasie szlaku Frontu Wschodniego I wojny Światowej w Małopolsce.

Stadnina Koni Regietów

Po zwiedzeniu ostatniej cerkwie w Skwirtne jedziemy dalej na południe do wsi Regietów aby podziwiać piękne i bardzo przyjazne konie huculskie. Konie bardzo cierpliwe dlatego chętnie wykorzystywane w hipoterapii i do tego bardzo silne i przystosowane do trudnych warunków życia. Stadnina liczy około 300 koni i widać, że jest miejscem licznie odwiedzanym przez ich miłośników. Na miejscu jest hotel oraz karczma. Możemy wykupić sobie lekcje jazdy czy zorganizować przejażdżki konne. My jesteśmy już po sezonie więc na miejscu jest cisza i spokój. Zamiast przejażdżki możemy podziwiać konie pasące się na łąkach i odpoczywające w swoich boksach w stajni.

Uzdrowisko Wysowa Zdrój i góra Jawor

Uzdrowisko Wysowa Zdrój niczym przypomina sąsiednią Krynicę Zdrój. Jeżeli potrzebujecie wielu atrakcji i gwaru turystów jak na Krupówkach tutaj tego nie znajdziecie. Miejsce jest spokojniejsze, a główne atrakcje miasta obeszliśmy w krótkim czasie. Główną atrakcją oczywiście jest pijalnie wód znajdująca się w Parku Zdrojowym. Po skosztowaniu kilku rodzai wód, które osobiście mnie słabo smakują, ruszyliśmy na krótki szlak pieszy na górę Jawor. Miejsce jest celem pielgrzymek wyznawców prawosławia i grekokatolików. Na szczycie znajdziemy kaplicę z 1929 roku powstałą cztery lata po objawieniu Matki Bożej jednej z mieszkających na tym terenie Łemkiń. Miejsce otoczone jest krzyżami prawosławnymi przypominając świętą górę Grabarkę. Na miejscu wypiliśmy świętą wodę ze studni mając nadzieję na doznanie cudownych łask jak podobno wielu wcześniej pielgrzymów.

Zalew Klimkówka

Miejsce chociaż sztucznie stworzone okazało się bardzo malownicze, może z powodu braku turystów we wrześniu. Zalew został stworzony w 1994 roku na rzece Ropa. Otoczony jest z jednej strony łagodnymi, zalesionymi szczytami natomiast od strony głównej trasy na Gorlice znajdziemy liczne noclegi i stworzone mini plaże. W sezonie miejsce jest popularne wśród turystów i miłośników sportów wodnych.

Jesteśmy pewni, że to nie ostatnia nasza wizyta w Beskidzie Niskim. To dopiero początek naszej przygody. Mam już zresztą plan gdzie jedziemy następnym razem.

Informacje praktyczne:

• Małopolski Szlak Architektury Drewnianej – http://www.drewniana.malopolska.pl/
  Świątynie wpisane na listę UNESCO są otwarte przez cały rok od poniedziałku do piątku; inne obiekty na szlaku są otwarte od czerwca do września od czwartku do niedzieli. Proponujemy sprawdzić godziny otwarcia na stronie.
• od czerwca do sierpnia w wybranych świątyniach odbywa się Festiwal Muzyka Zaklęta w Drewnie. Świetne koncerty muzyki poważnej
• noclegi znajdziecie oczywiście na portalu booking lub Airbnb (z tego linku w prezencie za pierwszą rezerwację 100 zł)
  Nasz nocleg Dom na Łąkach z pełnym wyżywieniem oczywiście polecamy w miejscowości Izby w dawnych chatach łemkowskich